Γλοιοβλάστωμα πολύμορφο

Γλοιοβλάστωμα πολύμορφο (ή πλειόμορφο) εγκεφάλου

Το γλοιοβλάστωμα ή πολύμορφο γλοιοβλάστωμα, είναι ο συχνότερος πρωτοπαθής όγκος εγκεφάλου και σπανιότερα του Νωτιαίου Μυελού. Ανήκει στα γλοιώματα, υποκατηγορία αστροκυτώματα, υψηλής κακοήθειας 4, ταχέως αναπτυσσόμενα.

Δημιουργείται από τα αστροκύτταρα, τα βοηθητικά κύτταρα του νευρικού ιστού και αναπτύσσεται διηθητικά με τοπική διασπορά μέσα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, χωρίς να δίνει μεταστάσεις σε άλλα μέρη του σώματος. Η πάθηση παραμένει αγνώστου αιτιολογίας, παρότι ενοχοποιούνται η ακτινοβολία, αλλά και κάποια κληρονομικά γονίδια αυξάνουν την   πιθανότητα εμφάνισής της.

Το γλοιοβλάστωμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συχνότερα στους άνω των 50 ετών, με συμπτώματα ανάλογα των πρωτοπαθών όγκων εγκεφάλου, κυρίως αυτά που προκαλούνται από την πίεση του εγκεφαλικού ιστού λόγω διήθησης, αλλά εξαρτώνται και από το μέγεθος και τη θέση του όγκου.

Διάγνωση

Η ιατρική διάγνωση επι των συμπτωμάτων, θα οδηγήσει σε απεικονιστικές εξετάσεις όπως η μαγνητική τομογραφία με χορήγηση σκιαγραφικού. Ωστόσο, απαιτείται λήψη δείγματος τού όγκου κατά τη διάρκεια του χειρουργείου για ιστολογική εξέταση. Είναι αναγκαίο να προσδιοριστούν οι μοριακοί δείκτες, οι οποίοι έχουν σημαντική προγνωστική και θεραπευτική αξία.  

Θεραπεία του γλοιοβλαστώματος

Η θεραπεία του γλοιοβλαστώματος δεν περιλαμβάνει την πλήρη ίαση, πλην εξαιρέσεων. Η πρώτη επιλογή είναι η Χειρουργική επέμβαση για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την εξάλειψη ή μείωση του μεγέθους του όγκου, καθώς λόγω του διηθητικού χαρακτήρα του όγκου, η πλήρης εξαίρεση είναι εξαιρετικά σπάνια. Ωστόσο, το χειρουργείο πρέπει να διενεργείται με στόχο να αφαιρεθεί ολόκληρος ή τουλάχιστον σχεδόν ολόκληρος ο όγκος, προστατεύοντας παράλληλα περιοχές του υγιούς εγκεφάλου που ελέγχουν κρίσιμες λειτουργίες όπως ο λόγος ή η κίνηση.

Επειδή ο όγκος μπορεί να αναπτύσσεται σε περιοχές του εγκεφάλου όπου η ολική αφαίρεση δεν είναι δυνατή ή είναι δυνατή με σημαντικές επιπλοκές, ο έμπειρος Νευροχειρουργός θα αποφανθεί σε συνεργασία με τον Ογκολογικό Συμβούλιο, εάν υπάρχει ένδειξη χειρουργικής επέμβασης. Επιπλέον, αν ένας ασθενής χρειαστεί μετά το χειρουργείο παρατεταμένη περίοδο αποκατάστασης, αυτή μπορεί να καθυστερήσει την έναρξη της ακτινοχημειοθεραπείας, με αρνητικό ογκολογικό αποτέλεσμα επί της πρόγνωσης.

Χειρουργική επέμβαση

Η επέμβαση διενεργείται μόνο από έμπειρο στους όγκους εγκεφάλου Νευροχειρουργό, πολλές φορές με λειτουργική MRI εγκεφάλου (functional MRI) ή και τρακτογραφίας πριν από το χειρουργείο και  τη χρήση νευροπλοήγησης και νευροπαρακολούθησης κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Αναλόγως της θέσης του όγκου, συχνά η επέμβαση γίνεται με τον ασθενή σε εγρήγορση, δηλαδή ξυπνητό, ώστε να ελέγχονται οι εγκεφαλικές του λειτουργίες. Επιπλέον, η σύγχρονη νευροχειρουργική περιλαμβάνει και την τεχνική 5-ALA, όπου με  μια ειδική φθορίζουσα ουσία γίνεται καλύτερη η αποτύπωση του όγκου με το  χειρουργικό μικροσκόπιο. 

Για τα κύτταρα εκείνα του όγκου που έχουν διαχυθεί στο φαινομενικά φυσιολογικό παρακείμενο εγκεφαλικό ιστό διενεργείται Ακτινοθεραπεία, η οποία θα πρέπει να συνδυαστεί με Χημειοθεραπεία, θεραπείες οι οποίες ενδείκνυνται και για ασθενείς που δε μπορούν να χειρουργηθούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί κατά τη διάρκεια της επέμβασης να εναποτεθούν πάνω στον εγκέφαλο, τοπικά στην περιοχή της εξαίρεσης του όγκου, ειδικά χημειοθεραπευτικά σκευάσματα (wafers), τα οποία αποδεσμεύουν αργά φάρμακα εναντίον των κακοηθών κυττάρων. 

Μετά τη θεραπεία, ο ασθενής θα πρέπει να ελέγχεται με μαγνητική τομογραφία κάθε 3 μήνες για να εντοπιστεί έγκαιρα μια ενδεχόμενη υποτροπή δηλαδή επανεμφάνιση του όγκου.

Επίσης, μετά τις θεραπείες, μπορεί να χορηγηθούν φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και όχι της νόσου. Τέτοια είναι τα αντιεπιληπτικά ή τα κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη), εάν ενδείκνυνται, κατά περίπτωση.

• Δείτε ενδεικτικά περιστατικά του Νευροχειρουργού Δρ. Νικόλαου Καραγεώργου