Νευροδιέγερση με DBS, DRG

Ο εν τω βάθει εγκεφαλικός ηλεκτρικός ερεθισμός (deep brain stimulation – DBS) αποτελεί μια σύγχρονη νευροχειρουργική τεχνική εξειδικευμένων στον τομέα αυτό Νευροχειρουργών, για τη θεραπεία κινητικών διαταραχών που προκαλούν νευρολογικές και ψυχιατρικές παθήσεις όπως η Νόσος του Πάρκινσον, η δυστονία, ο ιδιοπαθής τρόμος, Σκλήρυνση κατά πλάκας, εγκεφαλικά, χορείες, επιληψία κ.α.

Με την εν τω βάθει νευροδιέγερση (DBS) επιτυγχάνεται η διέγερση περιοχών του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την κίνηση του σώματος, ώστε να μειώνονται τα ανεπιθύμητα συμπτώματα. Επίσης, μειώνεται η δοσολογία των φαρμάκων και οι παρενέργειες τους, ή ευεργετούνται ασθενείς που δεν μπορούν για άλλους λόγους να πάρουν φάρμακα, με σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

H επέμβαση με την τεχνολογία DBS είναι εγκεκριμένη από τον Οργανισμό Φαρμάκων των ΗΠΑ και της Ε.Ε  με ποσοστά επιτυχίας ως προς τη μείωση του τρόμου που κυμαίνονται στο 60-95% στη διάρκεια ενός χρόνου. Επίσης, έχει ελάχιστες πιθανότητες επιπλοκών, μικρότερες  από την θαλαμοτομή και συνήθως, αναστρέψιμες.

Πως γίνεται η νευροδιέγερση

Η τεχνική εφαρμόζεται με τον ασθενή στο χειρουργείο, στην αρχή, υπό τοπική νάρκωση ώστε ο ασθενής χωρίς να πονά, να μπορεί να συνεργαστεί με τον Νευροχειρουργό. Στον ασθενή γίνεται μαγνητική τομογραφία λεπτών τομών και στη συνέχεια τοποθετείται στο κεφάλι του η στερεοτακτική στεφάνη ώστε να ακολουθήσει η αξονική τομογραφία στόχευσης για τον εντοπισμό με τρισδιάστατη ακρίβεια χιλιοστού, η περιοχή του εγκεφάλου στην οποία θα τοποθετηθούν τα ηλεκτρόδια και θα σχεδιαστεί η πορεία τους. Τα ηλεκτρόδια εμφυτεύονται μέσω δύο μικρών οπών που δημιουργούνται με κρανιονάτρηση σε κάποιον πυρήνα του εγκεφάλου (θάλαμο, ωχρά σφαίρα, υποθαλάμιο πυρήνα). Ακολουθούν οι δοκιμασίες ορθής λειτουργίας και στη συνέχεια ο ασθενής υποβάλλεται σε γενική νάρκωση ώστε να τοποθετηθεί ο νευροδιεγέρτης κάτω από το δέρμα της υποκλείδιας περιοχής και να συνδεθούν τα ηλεκτρόδια με τις προεκτάσεις.

Μετά την εμφύτευση του νευροδιεγέρτη είναι εφικτή η συνεχής διέγερσή του με ρεύμα που προέρχεται από ειδική μπαταρία η οποία έχει τοποθετηθεί στο πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα. Το ηλεκτρόδιο έχει τέσσερις πόλους που λειτουργούν ως άνοδος ή κάθοδος για την εκπομπή ή τη λήψη του ηλεκτρικού ερεθίσματος. Η αλλαγή της πολικότητας του ηλεκτροδίου επιφέρει τροποποίηση των συμπτωμάτων του ασθενούς. Τα αποτελέσματα του DBS εξαρτώνται από το σημείο εμφύτευσης των ηλεκτροδίων.

Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι μικρός και αντιμετωπίζεται με αναλγητικά. Ο ασθενής αναχωρεί από την κλινική όταν ολοκληρωθούν οι αρχικές ρυθμίσεις του νευροδιεγέρτη, λίγες ημέρες μετά την επέμβαση.

Διέγερση γαγγλίων των νευρικών ριζών (DRG)

Η νευροδιέγερση των γαγγλίων των σπονδυλικών ριζών απευθύνεται σε ασθενείς με χρόνιο άλγος μετά από επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης με παραμονή χρόνιων νευροπαθητικών συμπτωμάτων που μπορούν είτε να αποδοθούν σε κάποια νευρική ρίζα (το νεύρο που εξέρχεται από το σπονδυλικό σωλήνα στο πλάι του μέσα από το ανάλογο σπονδυλικό τμήμα), ή που συγκροτούν ένα πολύπλοκο σύνδρομο τοπικού πόνου CRPS.

Για την τοποθέτηση διεγέρτη των γαγγλίων των νευρικών ριζών, προηγείται ο έλεγχος καταλληλότητας και η δοκιμαστική διέγερση με προσωρινά ηλεκτρόδια. Εάν τα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά για τον ίδιο τον ασθενή, τότε γίνεται η μόνιμη εμφύτευση. Τα ηλεκτρόδια εμφυτεύονται με τοπική αναισθησία και υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση στον επισκληρίδιο χώρο, στο ενδεδειγμένο ύψος του σπονδυλικού σωλήνα και τοποθετούνται στην οπίσθια επιφάνεια του γαγγλίου της νευρικής ρίζας στο σπονδυλικό τρήμα. Τα ηλεκτρόδια αυτά, συνδέονται με μία επίσης γεννήτρια που συνήθως εμφυτεύεται στην περιοχή του γλουτού. Ο προγραμματισμός του συστήματος γίνεται τηλεμετρικά με ειδικό προγραμματιστή.

Διέγερση νωτιαίου μυελού

Πρόκειται για μια νευροτροποποιητική, αναστρέψιμη, επεμβατική μέθοδο για ασθενείς με χρόνιο πόνο στη σπονδυλική στήλη ή τη βουβωνική χώρα και τα κάτω άκρα. Γίνεται με τοποθέτηση ενός ή περισσότερων ηλεκτροδίων στο σπονδυλικό σωλήνα και ενός νευροδιεγέρτη κάτω από το δέρμα συνήθως στην περιοχή του γλουτού.

Η ένδειξη για τη νευροδιέγερση του νωτιαίου μυελού τίθεται από μια ομάδα γιατρών ειδικών στο χρόνιο πόνο, συμπεριλαμβανομένων ψυχολόγου και φυσιοθεραπευτή, αφού πρώτα έχουν εξαντληθεί όλα τα συντηρητικά μέσα θεραπείας. Αντιμετωπίζει πόνους νευροπαθητικούς (έπειτα από βλάβη κάποιου νεύρου) και μη (όπως στηθάγχη, περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια).

Όσον αφορά στους πόνους της σπονδυλικής στήλης ενδείκνυται σε χρόνιους πόνους έπειτα από επεμβάσεις για κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου ή σπονδυλοδεσίες που επιμένουν χωρίς να βρίσκεται κάποια αιτία που να δικαιολογεί κάποια στοχευμένη επανεπέμβαση. 

Η επέμβαση στους επιλεγμένους ασθενείς γίνεται αρχικά με δοκιμαστικά ηλεκτρόδια και εφόσον το αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικό για τον ασθενή, ο Νευροχειρουργός προχωρά σε επέμβαση υπό γενική αναισθησία για την τοποθέτηση των μόνιμων ηλεκτροδίων και του συστήματος διέγερσης.

Μετά την εμφύτευση διεγέρτη

Υπάρχει επίσης η δυνατότητα αλλαγής και εφαρμογής διαφόρων συνδυασμών με ένα προγραμματιστή τσέπης που έχει μαζί του ο ασθενής, ώστε να μπορεί να διακόπτει, να ενεργοποιεί και να αυξομειώνει την ένταση του νευροδιεγέρτη, για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Μετά την επέμβαση και την ενεργοποίηση του νευροδιεγέρτη, τόσο στην DBS όσο και στην DRG, ο Nευροχειρουργός προγραμματίζει και ρυθμίζει τις παραμέτρους του διεγέρτη μέσω μιας ασύρματης συσκευής, ενώ σε συνεργασία με τον Νευρολόγο, μειώνεται σταδιακά η από του στόματος ή ενέσιμη, φαρμακευτική αγωγή. 

Οι παράμετροι του διεγέρτη έχουν τη δυνατότητα αλλαγής ώστε να παρακολουθούν τις ανάγκες του ασθενούς. Ο ασθενής μαθαίνει από τον Νευροχειρουργό τη σωστή λειτουργία του διεγέρτη ώστε να μπορεί να  ενεργοποιεί και να απενεργοποιεί με χειριστήριο το σύστημα, όταν δεν το χρειάζεται.